نقدینه - سامانه یکپارچه نظارت یا سامانه" سین" در جهت گسترش اشراف اطلاعاتی، افزایش توان نظارتی و سیاست‌گذاری موثر در حوزه پولی و پیشگیری از ریسک‌های شبکه بانکی 1 آذر ماه 1404 رونمایی شد. این سامانه با هدف تحقق نظارت مؤثر و مبتنی بر داده، افزایش توان تشخیص، پیشگیری و مداخله به‌موقع در ریسک‌های بانکی، ایجاد پشتوانه لازم برای تصمیم‌گیری آگاهانه و سیاست‌گذاری مؤثر در سطح کلان اقتصادی، نسبت به تولید و عملیاتی سازی «سامانه یکپارچه نظارت»، با همکاری معاونت فناوری های نوین و معاونت تنظیم گری بانک مرکزی طراحی شده است.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، سامانه یکپارچه نظارت، دربردارنده بیش از 20 ماژول کارکردی در 6 حوزه عملکردی نظارت و تنظیم گری است. ارائه وضعیت عملکرد بانک ها، تحلیل سودآوری و هزینه سرمایه، مدیریت ریسک، ثبات و سلامت بانکی، ابزارهای هوشمند و ارزیابی اشخاص تحت نظارت، حوزه های کارکردی پیش بینی شده برای آن می باشند. در فاز اول از اجرای این سامانه، ماژول های بانک در یک نگاه، داشبوردهای مقرراتی، پروفایل نظارتی و کارملز سالیانه و ماهیانه، طراحی، تولید و عملیاتی شده است.
بر این اساس، ماژول «بانک در یک نگاه» در سامانه سین، تصویری جامع از آخرین وضعیت هر بانک در شاخص‌های کلیدی نظارتی ارائه می‌دهد. در این بخش، بیش از ۶۰ شاخص عملکردی در دو مقطع زمانی متوالی همراه با تغییرات آن‌ها نمایش داده می‌شود و برای ۱۴ شاخص اصلی نیز نمودارهای تحلیلی ارائه شده است.
همچنین داشبوردهای مقرراتی نظارتی نیز، تصویری تحلیلی از پایبندی بانک‌ها به مقررات احتیاطی بانک مرکزی در حوزه‌هایی چون رشد دارایی‌ها، کنترل ترازنامه، ریسک نقدینگی و وضعیت باز ارزی ارائه و با تحلیل داده‌های ارسالی بانک‌ها، روندها و انحرافات را برای بازرسان و ناظران شفاف‌سازی خواهد نمود.
پروفایل نظارتی، پرونده جامع هر بانک در سامانه سین است که آخرین وضعیت مالی، نظارتی و شناسنامه‌ای بانک را با قابلیت ثبت شاخص های قضاوتی متخصصان و بازرسان در بر دارد. این بخش شامل اطلاعات مجوزها، ساختار حاکمیت شرکتی، آمار شعب و کارکنان و روند شاخص‌های کلیدی عملکرد است.
در این سامانه، گزارش کارملز، نظام رتبه‌بندی نظارتی بانک‌هاست که در دو داشبورد مجزای سالانه و ماهانه ارائه می گردد که منبع اصلی داشبورد سالانه، داده‌های صورت های مالی است و هر شش ماه یک‌بار بر پایه هفت مؤلفه اصلی و ۵4 شاخص تخصصی محاسبه می‌شود. منبع اصلی داشبورد ماهانه، داده‌های خلاصه دفتر کل است و به صورت ماهانه بر پایه هفت مؤلفه اصلی و 28 شاخص تخصصی محاسبه می‌شود. این نظام با تحلیل بیش از ۲0۰ قلم داده برای هر بانک، ثبات، سلامت و میزان تاب‌آوری مؤسسات اعتباری را بر اساس استانداردهای بین‌المللی ارزیابی می‌کند.
سین؛ سامانه نظارت هوشمند بانک مرکزی با بهره گیری از فناوری های نوین
در سال‌های اخیر طرح نظارت هوشمند در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است. برای این طرح سبدی از پروژه‌های مختلف با همکاری حوزه فناوری اطلاعات این بانک، حوزه نظارت و گروه ملی انفورماتیک تعریف شد که مجموعه این پروژه‌ها می‌تواند توانمندی نظارتی بانک را افزایش داده، هوشمندی را به این امر اضافه کند. بانک مرکزی علاوه بر تولید نگارش‌های جدید از سامانه‌های موجود، سامانه‌های جدیدی نیز توسعه داده شد که آماده بهره‌برداری هستند.
در این راستا پس از رونمایی از سامانه‌های ذینفع واحد، مالک واحد و روابط اشخاص، رونمایی از سامانه یکپارچه نظارت (سین) عملیاتی شد. در این سامانه امکان ارزیابی وضعیت بانک ها بر مبنای شاخص‌های متفاوت نظارتی ضمن بهره‌برداری از رابط کاربری مناسب میسر شده است. ورود به عمق نمودارها و شاخص‌ها، قابلیت مقایسه بانک‌ها، قابلیت مقایسه در بازه‌های زمانی مختلف از دیگر ویژگی‌های کلی این سامانه است. در بخش مربوط به رتبه‌بندی بانک‌ها، براساس شاخص‌های وزن‌دهی شده متعدد برای هر بانک رتبه‌ای حاصل شده است که در یک نگاه امکان مقایسه کلیه بانک‌های کشور را فراهم می‌سازد.
شایان ذکر است یکی از مهمترین ارکان این سامانه داده‌های استفاده شده در آن است که بخش عمده آن از سایر سامانه‌های پیش‌تر تولید شده نظیر مهتاب و سام و .... مهیا گردیده است. ضمن آنکه در زمینه استانداردسازی و تبادل داده کاملا با موتور XBRL سازگار شده است.
این پروژه ها با انسجام بخشی به سامانه‌های موجود و در دست تهیه، دسترسی به داده‌های بانک‌ها به صورت مجتمع فراهم می کند به گونه ای که نیازهای اطلاعاتی حوزه نظارت مهیا گردد. این امر با طی کردن مراحل مختلف تحقیق، تحلیل، مدل‌سازی، توسعه و آزمون محقق شده است.
همچنین داشبوردهای مقرراتی نظارتی نیز، تصویری تحلیلی از پایبندی بانک‌ها به مقررات احتیاطی بانک مرکزی در حوزه‌هایی چون رشد دارایی‌ها، کنترل ترازنامه، ریسک نقدینگی و وضعیت باز ارزی ارائه و با تحلیل داده‌های ارسالی بانک‌ها، روندها و انحرافات را برای بازرسان و ناظران شفاف‌سازی خواهد نمود.
پروفایل نظارتی، پرونده جامع هر بانک در سامانه سین است که آخرین وضعیت مالی، نظارتی و شناسنامه‌ای بانک را با قابلیت ثبت شاخص های قضاوتی متخصصان و بازرسان در بر دارد. این بخش شامل اطلاعات مجوزها، ساختار حاکمیت شرکتی، آمار شعب و کارکنان و روند شاخص‌های کلیدی عملکرد است.
در این سامانه، گزارش کارملز، نظام رتبه‌بندی نظارتی بانک‌هاست که در دو داشبورد مجزای سالانه و ماهانه ارائه می گردد که منبع اصلی داشبورد سالانه، داده‌های صورت های مالی است و هر شش ماه یک‌بار بر پایه هفت مؤلفه اصلی و ۵4 شاخص تخصصی محاسبه می‌شود. منبع اصلی داشبورد ماهانه، داده‌های خلاصه دفتر کل است و به صورت ماهانه بر پایه هفت مؤلفه اصلی و 28 شاخص تخصصی محاسبه می‌شود. این نظام با تحلیل بیش از ۲0۰ قلم داده برای هر بانک، ثبات، سلامت و میزان تاب‌آوری مؤسسات اعتباری را بر اساس استانداردهای بین‌المللی ارزیابی می‌کند.
سین؛ سامانه نظارت هوشمند بانک مرکزی با بهره گیری از فناوری های نوین
در سال‌های اخیر طرح نظارت هوشمند در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است. برای این طرح سبدی از پروژه‌های مختلف با همکاری حوزه فناوری اطلاعات این بانک، حوزه نظارت و گروه ملی انفورماتیک تعریف شد که مجموعه این پروژه‌ها می‌تواند توانمندی نظارتی بانک را افزایش داده، هوشمندی را به این امر اضافه کند. بانک مرکزی علاوه بر تولید نگارش‌های جدید از سامانه‌های موجود، سامانه‌های جدیدی نیز توسعه داده شد که آماده بهره‌برداری هستند.
در این راستا پس از رونمایی از سامانه‌های ذینفع واحد، مالک واحد و روابط اشخاص، رونمایی از سامانه یکپارچه نظارت (سین) عملیاتی شد. در این سامانه امکان ارزیابی وضعیت بانک ها بر مبنای شاخص‌های متفاوت نظارتی ضمن بهره‌برداری از رابط کاربری مناسب میسر شده است. ورود به عمق نمودارها و شاخص‌ها، قابلیت مقایسه بانک‌ها، قابلیت مقایسه در بازه‌های زمانی مختلف از دیگر ویژگی‌های کلی این سامانه است. در بخش مربوط به رتبه‌بندی بانک‌ها، براساس شاخص‌های وزن‌دهی شده متعدد برای هر بانک رتبه‌ای حاصل شده است که در یک نگاه امکان مقایسه کلیه بانک‌های کشور را فراهم می‌سازد.
شایان ذکر است یکی از مهمترین ارکان این سامانه داده‌های استفاده شده در آن است که بخش عمده آن از سایر سامانه‌های پیش‌تر تولید شده نظیر مهتاب و سام و .... مهیا گردیده است. ضمن آنکه در زمینه استانداردسازی و تبادل داده کاملا با موتور XBRL سازگار شده است.
این پروژه ها با انسجام بخشی به سامانه‌های موجود و در دست تهیه، دسترسی به داده‌های بانک‌ها به صورت مجتمع فراهم می کند به گونه ای که نیازهای اطلاعاتی حوزه نظارت مهیا گردد. این امر با طی کردن مراحل مختلف تحقیق، تحلیل، مدل‌سازی، توسعه و آزمون محقق شده است.