نقدینه - یک کارشناس صنعت طلا درباره حراج‌های شمش طلا مرکز مبادله می‌گوید: به کار بردن «حراج» برای طلا واژه چندان جالبی نیست چراکه طلا در کل دنیا و کشور ما یک قیمتی دارد که تمام کشور‌ها بر اساس آن قیمت، طلا را خرید و فروش می‌کنند. اینکه نام حراج را روی آن بگذاریم یعنی از بازار روز و فعلی مقداری ارزان‌تر است؛ این چه دلیلی می‌تواند داشته باشد؟ طلا همیشه باید به قیمت روز خرید و فروش شود. حال اگر سازمانی طلای اضافه دارد و می‌خواهد بفروشد آن را باید در بازار عرضه کند و به فروش برساند.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، امروز سه شنبه ۱۹ فروردین ماه، اولین جلسه حراج شمش طلا در سال جدید برگزار خواهد شد. در سال ۱۴۰۳ تعداد ۸۲ جلسه حراج حضوری شمش طلا در مرکز مبادله ایران برگزار شد که براساس آن ۱۶ هزار و شش کیلوگرم شمش طلا به فروش رسید. برخلاف حراج طلا و سکه که هر سال از سوی بانک مرکزی با هدف کاهش قیمت‌ها صورت می‌گیرد و در مقابل کارشناسان معتقدند که این اقدام درحقیقت سرکوب قیمت‌ها و چوب حراج بر ذخایر طلای کشور است، ارزیابی از حراج شمش طلا اغلب مثبت است.
محمد کشتی آرای، نایب رئیس سابق اتحادیه طلا و جواهر تهران درخصوص اینکه حراج‌های شمش طلا اثری بر قیمت‌ها در بازار خواهد گذاشت یا خیر؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «حراج شمش طلا مقوله‌ای است که نه ربطی به بازار طلا دارد و نه مسائل اقتصادی. حراج شمش طلا بدین صورت است که باتوجه به محدودیت‌های مالی که ایران درخصوص نقل و انتقال پول دارد، بسیاری از صادرکنندگان در ازای تعهد ارزی که در خصوص صادرات دارند، به ازای آن طلا وارد می‌کنند. این حراج‌ها ربطی به بانک مرکزی ندارد و صرفا تحت نظارت آن است. یعنی صادرکنندگان برای رفع تعهد ارزی‌شان شمش طلا وارد می‌کنند و عموم مردم، تولیدکنندگان، موسسات مالی و بانک‌ها می‌خرند؛ بنابراین این طلا‌ها ربطی به بانک مرکزی ندارد و صرفا بر آن نظارت دارد. از این رو به اقتصاد و حتی بازار ضربه‌ای وارد نمی‌کند.»
وی در پاسخ به اینکه باتوجه به اینکه طلا جنبه سرمایه گذاری دارد آیا شمش‌های خریداری شده در بازار فروخته می‌شود که موجب کنترل قیمت‌ها شود؟ عنوان کرد: «این مربوط به مسائل شخصی افراد و شرکت‌هاست. بسیاری از موسسات و شرکت‌ها برای پشتوانه مالی شمش طلا خریداری می‌کنند. حتی تا آنجایی که من می‌دانم بیش از ۵۰ الی ۶۰ درصد تولیدکنندگان مصنوعات طلا، شمش طلا خریداری می‌کنند؛ یعنی این طلا‌های خریداری شده در چرخه صنعت طلا قرار می‌گیرند. طلا‌هایی که اشخاص خریداری می‌کنند هم بالاخره یک روز در بازار می‌فروشند و مجدد به چرخه تولید برمی‌گردد. در اصل یک اقدام بسیار مثبت و هوشمندانه است به این دلیل هرچه قدر طلا وارد شود یک پشتوانه قوی برای کشور است. ضمن اینکه در داخل هم به فروش می‌رسد چراکه خروج شمش طلا از کشور ممنوع است.»
براساس ابلاغیه بانک مرکزی که در دی ماه سال ۱۴۰۲ به تجار و بازرگانان و سیستم بانکی کشور ابلاغ شد این امکان برای صادرکنندگان فراهم شده تا برای رفع تعهدات ارزی و ایفای تعهدات خود، جهت واردات ارز حاصل از صادرات به کشور، به جای بازگشت ارز حاصل از صادرات، از طریق واردات شمش طلا برای گروه‌هایی از صادرکنندگان، این کار را انجام دهند.
آیت محمدولی، رئیس سابق اتحادیه طلا و جواهر تهران در پاسخ به اینکه آیا شمش‌های طلای مرکز مبادله با ارز دولتی وارد می‌شوند؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «اگر بخش خصوصی وارد کرده باشد، ارز دولتی نگرفته است و دولت هم بابت شمشی که بخش خصوصی بخواهد وارد کند به هیچ عنوان ارز دولتی نمی‌دهد. اگر واردکننده بخش دولتی یا سازمان‌های دیگر باشد احتمالا از ارز دولتی استفاده کرده‌اند. به قطعیت می‌گویم از زمانی که بنده به خاطر دارم، صنعت طلا و جواهر یک دلار هم بابت واردات و صادرات از دولت ارز نگرفته است.»
وی ادامه داد: «تصورم این است که بخش خصوصی با ارز آزاد شمش را وارد کرده است. اگر صادرکننده باشد مصنوعاتش را صادر می‌کند و به جای مصنوعاتش شمش طلا یا ارز وارد می‌کند. اگر صادرکننده نباشد ممکن است از بازار آزاد ارزش را تهیه کند و آنجا شمش را خریداری و وارد بازار داخلی کند.»
رئیس سابق اتحادیه طلا و جواهر تهران در پاسخ به اینکه آیا حراج‌های شمش طلا منجر به ایجاد رانت نخواهد شد؟ بیان کرد: «به کار بردن «حراج» برای طلا واژه چندان جالبی نیست چراکه طلا در کل دنیا و کشور ما یک قیمتی دارد که تمام کشور‌ها بر اساس آن قیمت، طلا را خرید و فروش می‌کنند. اینکه نام حراج را روی آن بگذاریم یعنی از بازار روز و فعلی مقداری ارزان‌تر است؛ این چه دلیلی می‌تواند داشته باشد؟ طلا همیشه باید به قیمت روز خرید و فروش شود. حال اگر سازمانی طلا اضافه دارد و می‌خواهد بفروشد آن را باید در بازار عرضه کند و به فروش برساند.»
محمدولی ادامه داد: «طلا مانند کالا‌های دیگر نیست که بگویند ۶ ماه دیگر موعد این کالا تمام می‌شود و قبل از آنکه این اتفاق رخ دهد، مقداری از آن را ارزان‌تر بفروشیم تا از بین نرود.»
این فعال صنعت طلا در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه شمش‌های خریداری شده وارد بازار خواهند شد تا قیمت‌ها را کنترل کند؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «درحال حاضر در کشور ما مردم بیشتر سعی می‌کنند اگر پولی دارند به طلا تبدیل کنند، اما متاسفانه مصنوعات را نمی‌خرند و دنبال طلای آبشده هستند، اما کسانی که سرمایه و پول آنچنانی دارند، به اندازه توان خود شمش خریداری می‌کنند تا مدتی نگه دارند و گران‌تر بفروشند تا سودی عایدشان شود. این اتفاق برای افرادی که سرمایه‌دار هستند رخ می‌دهد که سعی می‌کنند بالاترین قیمت بفروشند و در پایین‌ترین قیمت خرید کنند.»
محمدولی ادامه داد: «با این تفاصیل حراج شمش طلا می‌تواند در بازار اثرگذار باشد ولی بستگی دارد که شمش‌های طلا که فروخته می‌شوند طی چه مدتی باشد؛ هر دو روز باشد یا ماهی یکبار. اگر ماهی یکبار و دو ماهی یکبار باشد طبیعتا آن تاثیر را نمی‌تواند بگذارد چراکه ممکن است روز قبل یا بعدی که حراج برگزار می‌شود، طلا درصدی کاهشی باشد ولی وقتی حراج تمام شود دوباره به همان چرخه اولیه یا حتی درصدی بالاتر بازگردد. بستگی به نوع حراج یا فروش دارد اینکه ماهی یک روز و سالی دو بار باشد یا هفته‌ای یکی دو بار این اتفاق رخ دهد.»
